Қазақстандағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет, спорт саласына байланысты ауқымды зерттеулер жүргізіп, Министрліктің жұмысында көптеген кемшіліктер анықтады. Антикор мәлімдегендей, 2020 жылдан бастап Қазақстанда спорт саласын цифрландыруға бағытталған «E-sport» платформасы енгізілуі тиіс еді. Алайда үш жылдан астам уақыт өтсе де, бұл жоба аяқталмай қалды. CMN.KZ тілшісі мәселенің түпкі себептерін анықтап, осы жобаның тағдырына көз жүгіртті.
Министрлік үнсіздігі: Неге E-sport іске қосылмады?
Министрлік өкілдері жауап беруден бас тартқанымен, қолда бар құжаттарға сүйене отырып, жобаның тарихын қазбалай түстік. 2021 жылы қолға алынған бұл ақпараттық жүйе «E-sport» ұлттық платформасы деп аталып, спортшылар, жаттықтырушылар мен төрешілер туралы мәліметтерді бір орталықтан бақылауға, спорттық іс-шараларды электронды түрде ұйымдастыруға және спорт инфрақұрылымын оңтайландыруға бағытталған еді. Жобаның басты мердігері ретінде Алматыда орналасқан «Imagine Development» компаниясы таңдалды. Алайда, алғашқы тексеріс кезінде-ақ бұл платформа талаптарға сәйкес келмей, сынақтан өтпей қалды. Жүйенің кемшіліктерін уақытында түзетпегендіктен, E-sport жобасы келесі кезеңге өтпей қалды.
Кім кінәлі? Заңдағы өзгерістер жобаның жалғасуына кедергі болды ма?
2022 жылдың соңында Қазақстанның цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі «Ақпараттандыру туралы» заңның «Сервис моделі» атты бөлімін алып тастауды шешті. Бұл өзгеріс спорт платформасының дамуына тікелей әсер еткен тағы бір фактор болды. Заңнан алынған бөлім мемлекеттік органдарға ақпараттық-коммуникациялық қызметтер көрсетуді реттейтін ережелерді қамтыған еді. Алайда, бұл бөлім алынып тастағаннан кейін жобаның қызмет көрсету тетігі күрделеніп, оны жүзеге асыру мүмкін болмай қалды.
Миллиондар желге ұшты ма? Бюджет қаржысы қалай жұмсалды?
Платформаны әзірлеуге бастапқыда 2020 жылы 76 миллионнан астам теңге бөлінген. 2021 және 2022 жылдардағы қаржыландыру сол күйінде сақталғанымен, нақты серверлер болмағандықтан, қаржы қайтадан бюджетке қайтарылды. Ендігі жоспар бойынша, E-sport платформасының техникалық құжаттарын жаңартып, жобаға жаңа серпін беру көзделіп отыр. Алдымен, спортшылар мен жаттықтырушылардың паспорттарын қалыптастыру, спорттық іс-шараларды электронды түрде ұйымдастыру мен спорт нысандарының реестрін жүргізу жоспарлануда. Кейінірек, 2025 жылдан кейін, жарыстардың хаттамаларын электронды түрде жүргізіп, мемлекеттік қызметтерді автоматтандыру қолға алынбақ.
«Цифрландыру – сыбайлас жемқорлыққа тосқауыл»
Министрліктің мәлімдеуінше, спорттық атақтарды заңсыз жолмен алу және спортшыларды іріктеу процесінің ашық еместігі цифрландырудың болмауынан туындап отыр. E-sport платформасы іске қосылғаннан кейін спорт саласындағы сыбайлас жемқорлық деңгейін төмендетуге мүмкіндік береді деп сендіруде. Автоматтандырылған жүйе спорттық атақтар беруді бірізділікке келтіріп, мемлекеттік қызмет көрсетудегі сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін азайтуға бағытталған.
Алдағы уақытта E-sport платформасының тағдыры қалай болатыны әзірше белгісіз. Ендігі үміт жаңа басшылықтың жобаны соңына дейін жеткізіп, спорт саласындағы цифрлық өзгерістерді жүзеге асыруында.
