Қазақстанның сот жүйесін жаңғыртуға бағытталған маңызды заң екі оқылымда сенаттың қолдауын тапты. Бұл құжат еліміздің сот жүйесін жетілдіруге, әділдікті қамтамасыз етуге және сот процесін жеңілдетуге арналған, деп жазады CMN.KZ.
Маусымда қабылданған «Қазақстан Республикасының кейбір конституциялық заңдарына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» конституциялық заң ел тарихында алғаш рет тәуелсіз кассациялық соттардың құрылуын және олардың өкілеттіктерін бекітті. Енді кассациялық соттар алдыңғы сот шешімдеріне қайта қарау құқығына ие болады, ал бұл актілерді қайта қарау тек ерекше жағдайларда, Жоғарғы Соттың судьясы немесе Бас прокурордың наразылығы негізінде жүзеге асырылмақ.
Жаңа заңда Жоғарғы Сотта істерді қайта қарау тәртібі қатаң тәртіпке енгізілген. Әсіресе әкімшілік істер бойынша сот актілері апелляциядан кейін бірден заңды күшіне енеді, бұл сот істерін ұзартпастан, әділ шешімнің тезірек жүзеге асуына ықпал етпек.
Заң аясында азаматтық және қылмыстық істер бойынша кассациялық инстанцияда алдын ала қарау алынып тасталды. Сонымен қатар, халықтың сот жүйесіне жүгінуін жеңілдету үшін кассациялық сотқа жүгіну процедурасы 6 айдан аспайтын уақытқа шектелді. Бұл өзгерістердің мақсаты – азаматтардың өз құқықтарын жылдам әрі әділ қорғауға мүмкіндік беру.
Депутаттардың айтуынша, 2027 жылдан бастап азаматтық істер бойынша кейбір шектеулер жойылады. Азаматтардың мүліктік мүдделеріне қатысты дау-дамайлар мен аз мөлшердегі қылмыстық істер кассациялық соттың қарауына толықтай енгізіледі. Бұл өзгеріс халықтың сот жүйесіне қолжетімділігін арттырып, сот әділдігіне сенімділігін нығайтуға ықпал етеді деп күтілуде.
Сенат спикері Мәулен Әшімбаевтың айтуынша, бұл заң сот жүйесінің ашықтығын, судьялардың тәуелсіздігін және жеделдігін қамтамасыз етуді көздейді. Президенттің бастамасымен 2025 жылы тәуелсіз үш кассациялық сот құрылып, сот істерін қарау мерзімдері мен талаптарына қатысты жаңа тәртіптер енгізілмек. Бұл реформаның бір мақсаты — судьялардың жауапкершілігін арттыру мен олардың әділ шешім қабылдауын нығайту.
Сонымен қатар, бұған дейін елімізде 20-дан астам судьяның қызметіне қатысты тәртіп бұзушылықтары үшін жазаланғаны белгілі болды. Бұл деректер сенат отырысында Жоғарғы Сот судьясы Нұрия Сисенованың баяндамасында жарияланды.
Енді заң президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың қол қоюына жіберілді.
